DOM CRNOGORSKO-AMERICKOG PRIJATELJSTVA U CRMNICI

Nijedna priča o Aljasci, “zemlji na kraju svijeta”, prosto se ne može zamisliti bez Crnogoraca. Oni su među prvima stizali u njene sablasno bijele tišine i “probudili” njena sniježna bespuća i prostranstva. Najbolje rečeno - pisali njenu istoriju...

Kad se to kaže - misli se, prije svih, na Jova (Džona) Hajdukovića (1879-1965), pionira i nekrunisanog kralja prve i nepoznate Aljaske, zatim na njegovog brata od strica Mila (1883-1945), njegovu finansijsku potporu i nekada najbogatijeg čovjeka ove zemlje (imao je i rudnik zlata), na Majkla Stjepčevića, nekadašnjeg guvernera, na Ivana Dapčevića, koji je pet puta biran za gradonačelnika Sitakija, na brojne Ljubotinjane, Pipere, Crmničane, kojima je Aljaska bila druga domovina.

Ipak, kroz priču o braći Hajduković (Jovanu i Milu), najbolje se može ispričati priča o “bijeloj zemlji na kraju svijeta” i Crnogorcima u njoj. Jer, mnogi tragovi o tome su ostali i u Crnoj Gori i na Aljasci. Doduše, Aljaska ih gaji i ona se odužila Jovu Hajdukoviću, pioniru Aljaske - po njemu se zove jedna planina, jedan put i dio Memorijalnog muzeja. Osim toga, poznata američka novinarka, Džudi Ferguson, u Podgorici je, prije nekoliko dana, promovisala knjigu posvećenu Jovu (Džonu) Hajdukoviću. Što se Crne Gore tiče - mi se tek pripremamo da o počecima Aljaske i o ulozi Crnogoraca u njima “progovori” jedan pouzdani svjedok.

Riječ je o rodnoj kući Jova (Džona) Hajdukovića u Utrgu - Podgor u Crmnici, koja će se rekonstruisati u Dom crnogorsko-američkog prijateljstva. Naime, prije nekoliko godina, u Bijelom Polju je osnovano Društvo crnogorsko-američkog-aljaskog prijateljstva “Road House”, u čijem programu je jedan od prioriteta - rekonstrukcija rodne kuće pionira Aljaske u Dom crnogorsko-američkog prijateljstva.

U Društvu kažu da je rodna kuća Džona Hajdukovića u Utrgu tipična "crmnička kuća", u neposrednoj blizini “Memorijalnog centra”, sa pogledom koji doseže sve do mora. Budući Dom crnogorsko-američkog prijateljstva biće topao svim gostima Društva, posebno onima sa Aljaske (Džudi Ferguson je u Crnu Goru dolazila sedam puta), u kojoj živi i veliki broj uspješnih porodica koje vode porijeklo iz Crne Gore (Hajdukovića je više na Aljaskoj nego u Crnoj Gori).

U Društvu su nam još rekli da će projekat za rekonstrukciju rodne kuće Jova Hajdukovića izraditi tim poznatih crnogorskih arhitekata, na čelu sa Ljubom Stjepčevićem, i da će to biti njihov lični doprinos realizaciji ovog značajnog kultorološkog projekta. Što se tiče materijalne pomoći, očekuje se da će nju pružiti - Opština Bar, Mjesna zajednica, Ministarstvo kulture, sporta i medija, Ministarstvo turizma... Treba reći i to da ovdje planiraju da kuća postane i Dom umjetnika, posebno slikara, odnosno dio projekta “Hiking – biking”, Ministarstva turizma i zaštite životne sredine Crne Gore, jer se nalazi na zaista atraktivnoj biciklističkoj stazi.

Sve u svemu - inicijativa koju treba podržati. Jer, Crna Gora ima obavezu da afirmiše svoje zaslužne građane. Tim prije što bi rekonstruisana rodna kuća Džona Hajdukovića postala Dom Crnogorsko - američkog prijateljstva, odnosno simbol neraskidive veze i međusobne saradnje američkog i crnogorskog naroda.

Na kraju, treba podsjetiti i na malu simboliku - životni put i misija Džona Hajdukovića na Aljasci, kad je ovu zemlju trebalo integrisati u SAD, ima mnogo sličnosti sa sadašnjim naporima njegove rodne Crne Gore da se integriše u Evropsku uniju...